Ֆրանսիայի առողջապահության նախարարությունը ուղարկել է հրահանգ շրջանային առողջապահական կառույցներին, որով նրանց պարտադրվում է մինչև 2026 թ․ մարտ պատրաստ լինել «բարձր ինտենսիվության կոնֆլիկտի» և տասնյակ հազարավոր վիրավորների ընդունման՝ առաջին հերթին օտարերկրյա զինվորների։ Մեկ այլ հրահանգով նախատեսվում է, որ Ֆրանսիայի ռազմական հիվանդանոցները պետք է ազատեն տեղեր բազմաթիվ ֆրանսիացի վիրավորների ընդունելու համար։ Le Canard enchaîné թերթի հրապարակած տեղեկատվությունը փաստացիորեն հաստատվել է աշխատանքի և առողջապահության նախարար Կատրին Վոտրենի կողմից։

Ի՞նչ է սա նշանակում՝ Ֆրանսիայի նոր ռազմական դոկտրինի վերջերս ընդունման համատեքստում, որով առաջին անգամ սառը պատերազմի ավարտից ի վեր պաշտոնապես նախատեսվում է «Եվրոպայի կենտրոնում» լայնածավալ կոնֆլիկտի հնարավորություն՝ Ռուսաստանի մասնակցությամբ։ Եվ արդյո՞ք այստեղ «հետագիծ» կա Ուկրաինայի հետպատերազմյան անվտանգության ապահովման բանակցություններից։

Ինչի մասին է խոսվում հրահանգներում

«Առողջապահության նախարարությունը մոբիլիզացնում է հիվանդանոցները պատերազմի համար» — այսպիսի վերնագրով է հրապարակվել Le Canard enchaîné-ի հոդվածը։

Թերթը գրում է, որ «հայտնաբերել է» առողջապահության նախարարության հրահանգը, որը հուլիսի 18-ին ուղարկվել է շրջանային առողջապահական գործակալությունների (ARS) տնօրեններին։

«Կատրին Վոտրենի հրամանով հիվանդանոցները պետք է պատրաստ լինեն ընդունելու հազարավոր վիրավոր զինվորների՝ Եվրոպայում լայնածավալ զինված կոնֆլիկտի դեպքում։ <…> Մակրոնը հանդես է գալիս Ուկրաինայում *** դադարեցնելու օգտին, բայց ինքը իսկապե՞ս հավատում է դրան։ Նրա կառավարությունը, ամեն դեպքում, զինվում է լայնածավալ կոնֆլիկտի համար։ Պարզապես ամեն դեպքում, իհարկե», — գրում է Le Canard Enchaîné։

Թերթը պնդում է, որ Ֆրանսիայի կառավարության ենթակայության տակ գտնվող Պաշտպանության և ազգային անվտանգության գլխավոր քարտուղարության հանձնարարությամբ առողջապահության նախարարությունը ծրագրում է ստեղծել բժշկական կենտրոններ՝ ռազմաճակատից վերադարձող հիվանդների ընդունման համար։

Այս կենտրոնները պետք է տեղակայված լինեն ավտոկայարանների կամ երկաթուղային կայարանների, նավահանգիստների կամ օդանավակայանների մոտ՝ «օտարերկրյա զինվորներին իրենց երկրներ» «վերաուղղորդելու» խնդիրը հեշտացնելու նպատակով։

Կենտրոնները պետք է ունենան հնարավորություն միջինում օրական շուրջ 100 զինծառայողի բուժելու՝ երկու ամիս շարունակ, իսկ «գործունեության գագաթնակետային օրերին» (միջինում երեք օր)՝ օրական մինչև 250 հիվանդի։

Ընդամենը քաղաքացիական բուժհաստատությունները պետք է պատրաստ լինեն ընդունելու 100 000-ից մինչև 500 000 զինծառայողի՝ «տասըից մինչև հարյուր ութսուն օր» տևող ժամանակահատվածում։ Փաստաթղթի համաձայն, խոսքը «տղամարդկանցից կազմված, երիտասարդ և մարտունակ» հիվանդների մասին է։

Առանձնահատուկ ուշադրություն է առաջարկվում դարձնել «պոստտրավմատիկ հոգեկան խանգարումների բուժմանը և ֆիզիկական բժշկության ու վերականգնման ուղղությանը»։

Հիվանդների հոսքին դիմակայելու համար բժիշկներին՝ «անկախ իրենց գործունեության ոլորտից», պարտադրվում է միանալ Զինված ուժերի առողջապահական ծառայությանը և այդպիսով ուժեղացնել նրա թիմը, որը ներկայումս ներառում է 14 000 աշխատակից (երեքից երկու մասը՝ զինվորականներ, մեկ երրորդը՝ քաղաքացիական անձինք)։

«Արդեն այժմ» ARS-ի ղեկավարներին պարտադրվում է բժշկական համայնքին ծանոթացնել «ռեսուրսների պակասով, պահանջների աճով» և այլ ուղեկցող խնդիրներով պայմանավորված «ռազմական ժամանակի սահմանափակումներին»։

Մեկ այլ «գաղտնի հրահանգով» (փետրվարի 21-ից) առողջապահության նախարարությունը նախատեսում է, որ լայնածավալ կոնֆլիկտի դեպքում Ֆրանսիայի ութ ռազմական հիվանդանոցները պետք է ազատեն տեղեր՝ վիրավորված և հաշմանդամացած ֆրանսիացի զինվորներին ընդունելու համար։

«Ներկայիս միջազգային համատեքստում անհրաժեշտ է նախատեսել բարձր ինտենսիվության կոնֆլիկտի իրավիճակում բժշկական ապահովման պայմաններ», — պարզաբանում է նախարարությունը։ Հիշեցնելով, որ Վաշինգտոնի պայմանագրի ստորագրող լինելով՝ Ֆրանսիան «կարող է պարտավորված լինել ձեռնարկելու ցանկացած անհրաժեշտ միջոց, ներառյալ ուժի կիրառում, ի պատասխան զինված հարձակման, որը ուղղված է Հյուսիսատլանտյան դաշինքի (ՆԱՏՕ) մեկ կամ մի քանի անդամ պետությունների դեմ»։

Առանձին նշվում է, որ այս պարտավորությունից անկախ՝ Ֆրանսիան չի պատրաստվում օտարերկրյա հիվանդներին անվճար բուժել, ուստի նրանց համար նախատեսվում է հստակ հաշվառում՝ ապահովելու համար «ծախսերի հատուցումը այն հաստատություններին և բուժաշխատողներին, որոնք մոբիլիզացված են օտարերկրյա պետությունների (կամ) դաշնակիցների բանակներին օգնություն ցուցաբերելու նպատակով՝ միջազգային համաձայնագրերին համապատասխան»։

Պատրաստ լինել «ամեն դեպքում»

Ֆրանսիայի առողջապահության նախարար տիկին Կատրին Վոտրեն, Le Canard enchaîné-ի հրապարակման օրը տրված իր RMC և BFMTV հարցազրույցում, ոչինչ չհերքեց։ Իսկ պարզաբանեց․ «Սա կանխարգելիչ միջոցառումների մի մասն է, ինչպես ռազմավարական պաշարները, ինչպես համաճարակների պատրաստությունը։ Ես այս պաշտոնը չէի զբաղեցնում COVID-19-ի ժամանակ, բայց հիշեք՝ այն ժամանակ բառերը չէին բավականացնում երկրի nepatarastutyuny նկարագրելու համար»։ Եվ ավելացրեց․ «Ամբողջովին նորմալ է, որ երկիրը պատրաստվում է ճգնաժամերին, հետևանքներին։ Սա կենտրոնական իշխանության պատասխանատվության մի մասն է»։

Հավանաբար, ֆրանսիացիներին չվախեցնելու համար նախարարը չօգտագործեց «պատերազմ» բառը՝ նախընտրելով ավելի մեղմ «ճգնաժամեր» եզրը։

Այնուամենայնիվ, արդեն ամիսներ շարունակ բնակչությանը սովորեցնում են այն մտքին, որ Ուկրաինայում 2022 թ․ փետրվարի 24-ից տեղի ունեցող իրադարձությունները ոչ հեռու ապագայում կարող են տարածվել Եվրամիության-ՆԱՏՕ-ի տարածքի վրա։

Այս թեմայով եղել են մի շարք հատուկ հարցազրույցներ և ելույթներ Էմանուել Մակրոնի կողմից՝ ներառյալ վերջինը՝ նախագահին ուղղված՝ Բաստիլի գրավման օրվա նախօրեին (այլ ոչ պակաս, քան նրա պարբերական «անցողիկ» հիշատակությունները)։

Հուլիսյան իր ելույթում Մակրոնը «ազգի առաջ» հարց բարձրացրեց․ «Անձամբ մենք ունա՞կ ենք դիմակայելու բարձր ինտենսիվության պատերազմին եվրոպական հողում առաջիկա երեք-չորս տարվա ընթացքում»։ Եվ դրական պատասխան տվեց։

Նա նաև ասաց․ «Ուկրաինայի *** ցույց է տալիս, որ տոկունության համար անհրաժեշտ է ոչ միայն քաջություն, այլև պաշարներ և հարմարեցված պաշտպանական արդյունաբերություն։ Պետք է ազգ, որը կարող է դիմանալ, մոբիլիզացված լինել։ Հետևաբար մենք պետք է արագացնենք ջանքերը պահեստի զարգացման ուղղությամբ»։ Եվ խոստացավ այս աշնանը «երիտասարդությանը» նոր առաջարկներ ներկայացնել «զինված ուժերում այլ ձևերով ծառայելու համար»։

Նա նաև կոչ արեց ազգին «պատմական ջանքերի»՝ ներառյալ ռազմական ծախսերի շարունակական աճը («հայրենիքի փրկությունը պահանջում է, որ մենք ավելի շատ ծախսենք պաշտպանության վրա, որպեսզի յուրաքանչյուրն իր բաժին ներդրում ունենա»)։ Նշեց նաև, որ երկիրը պետք է պատրաստ լինի ռազմական աջակցություն ցուցաբերել դաշնակիցներին, ոչ միայն Ուկրաինայում․ «Ամբողջ Եվրոպայում սպասում են Ֆրանսիայի ուժերին, իսկ ամբողջ աշխարհում ազատությունը սպառնալիքի տակ է։ Եկեք այն պաշտպանենք»։

Նա ևս մեկ անգամ խոստացավ, որ բանակը (որը սկսվել է պատրաստել անցանկալի, բայց հնարավոր զարգացումների համար դեռևս մինչև քաղաքացիական բնակչության պատրաստումը) կարող է հույս դնել հասարակության աջակցությանը․ «Մենք նրանց կողքին կլինենք, թիկունքում, պատրաստ բոլոր պարտավորություններին, բոլոր կռիվներին, ինչպես ամեն օր այդ կանայք և տղամարդիկ պատրաստ են բարձրագույն զոհաբերության՝ հանուն ազգի…»

Այդ ժամանակ նա հիշեցրեց, որ ազատությունն ու անվտանգությունը հենց հիմա պետք է «պաշտպանել Ուկրաինայում», «քանի որ մեր անվտանգությունն ու ազատությունը կապված են այդ երկրի ճակատագրի հետ»։ Ընդգծեց․ «Ահա թե ինչու Մեծ Բրիտանիայի հետ միասին Ֆրանսիան ձևավորեց կամավորների կոալիցիա, որպեսզի ներդրում ունենա մեր մայրցամաքում կայուն խաղաղություն ապահովելու գործում»։

Կոալիցիան, ինչպես հայտնի է (թեև դրա գործողությունների ծավալը, որի շուրջ քննարկումները սկսվել էին փետրվարից, մինչ օրս հստակեցված չէ), նախատեսում է Ուկրաինա ուղարկել հազարավոր խաղաղապահներ։ Եվ Մակրոնը, ի տարբերություն այլ երկրների ղեկավարների (սկսած Մեծ Բրիտանիայից), երբեք չի կասկածել այս գործընթացում ֆրանսիացի զինվորների անմիջական մասնակցությանը։

Այնուամենայնիվ, հաշվի առնելով այն թվաքանակը, որը նախատեսվում է ուղարկել կոալիցիայից (առաջին արտահոսքերում նշվում էր «30 հազար», իսկ ամենաթարմ տվյալներով՝ «մի քանի հազար»), ինչպես նաև այն, որ զգուշավոր մասնակիցները հակված են տեղակայել զինվորականներին «հեռու առաջնագծից», կարելի է ենթադրել, որ Ֆրանսիայի հիվանդանոցների մասշտաբային պատրաստությունը հաշվարկված է հենց և միայն այն հիպոթետիկ զինված կոնֆլիկտի համար, որը հնարավոր է Ռուսաստանի և ՆԱՏՕ-ի երկրների միջև։

Այդ մասին առաջին անգամ պաշտոնապես նշվում է նաև հուլիսին հրապարակված Ֆրանսիայի ռազմական դոկտրինում («Ազգային ռազմավարական տեսություն-2025»), որի հիմնական սկզբունքները ներկայացրել էր «Նովայա»-ն։

Քննարկվող հրահանգները թույլ են տալիս հստակեցնել այն ժամանակային շրջանակները, որոնցից «ամեն դեպքում» վախենում են ֆրանսիացի ռազմավարները՝ սկսած 2026 թ․ սկզբից և «մինչև 2030 թ․»։

«Հիվանդանոցները դառնում են ռազմավարական ենթակառուցվածք՝ նույն մակարդակով, ինչ ավիաբազաները…»

«Այս (առողջապահության նախարարության) հրահանգը չի հայտնվել դատարկ տեղում։ Այն տեղավորվում է ռազմավարական համատեքստում, որը պայմանավորված է Ուկրաինայում ընթացող ռազմական գործողություններով, ՆԱՏՕ–Ռուսաստան լարված հարաբերություններով, ինչպես նաև եվրոպական անվտանգության հարցերում անորոշությամբ։ Փարիզի համար քաղաքացիական հիվանդանոցների ինտեգրումը պաշտպանական համակարգին նշանակում է ամբողջ ազգի պատրաստում երկարատև կոնֆլիկտի, — գրում է մասնագիտացված ռազմական Armées.com կայքը։ — Գործնականում սա նշանակում է, որ պատերազմը այլևս չի ընկալվում որպես աբստրակցիա, այլ դիտվում է որպես իրական հնարավորություն։ Հիվանդանոցները դառնում են ռազմավարական ենթակառուցվածք՝ նույն մակարդակով, ինչ ավիաբազաները կամ ռազմական նավահանգիստները։ Եվ եթե առողջապահությունը պատրաստվում է նման սցենարի, ուրեմն պետությունը այժմ լրջորեն դիտարկում է Եվրոպայի տարածքում լայնածավալ բախման հնարավորությունը»։

Ֆրանսիական հիվանդանոցային համակարգի արտակարգ իրավիճակներին պատրաստ լինելը նորություն չէ։ Արդեն մի քանի տարի բժշկական հաստատությունները հենվում են «արտակարգ իրավիճակների ռեժիմների պլանների» (plans blancs) վրա, որոնք նախատեսված են զանգվածային տուժածների հոսքը կառավարելու համար՝ լինի դա ահաբեկչական հարձակում, բնական աղետ կամ համավարակ։ Այս համակարգը ուժեղացվեց COVID-19 ճգնաժամից հետո՝ հզորությունների աստիճանական ավելացման համար թարմացված մեթոդական ուղեցույցներով, — մեկնաբանում է բժշկական տեղեկատվական Caducée.net կայքը։ — «Լարված ռեժիմով գործող հաստատության» մեխանիզմը ապահովում է լրացուցիչ ճկունություն՝ թույլ տալով հիվանդանոցներին հարմարեցնել ռեսուրսները՝ առանց անմիջապես բոլոր արտակարգ միջոցառումները գործի դնելու։ Այս կազմակերպչական կառուցվածքը այժմ կարող է կիրառվել բարձր ինտենսիվության պատերազմի պայմաններում»։

Ավելին՝ Ֆրանսիայի Հաշվիչ պալատի 2023 թվականի հաշվետվությունում ընդգծվել էր, որ Զինված ուժերի առողջապահական ծառայությունը չի կարողանա ինքնուրույն հաղթահարել վիրավորների զանգվածային հոսքը՝ երկարամյա բյուջետային սահմանափակումների և մի քանի «նշանավոր հաստատությունների» փակման պատճառով։ Դրանց թվում էր, օրինակ, Փարիզի ռազմական Վալ-դե-Գրաս հիվանդանոցը։ Այն փակվեց «խնայողության նպատակով»՝ նույն այդ Վալ-դե-Գրասը 2016-ին, այն ժամանակ, երբ որևէ մեծ պատերազմի չէր սպասվում, չնայած Դոնբասում գործողություններն արդեն սկսվել էին։

«Զինված հակամարտության դեպքում (որտեղ ներգրավված կլինի նաև Ֆրանսիան. — խմբ․) այս համագործակցությունը պետք է դառնա առավել սերտ՝ ռեսուրսների և փորձառության համատեղման տրամաբանությամբ», — ընդգծում է բժշկական հրատարակությունը։

Միաժամանակ Ֆրանսիայի կառավարությունը պատրաստում է բուկլետ՝ բնակչությանը ճգնաժամային իրավիճակներում գործելու վերաբերյալ խորհուրդներով (Le livret «Tous résilients» — մոտավոր թարգմանությունը՝ «Բոլորը պատրաստ են դիմադրության»), որը, ըստ RMC ռադիոյի աղբյուրի, մասամբ նվիրված է լինելու պատերազմին։ Սակայն աղբյուրը շեշտել է, որ

«պատերազմը ընդամենը մեկ ենթաբաժնի մաս է», որովհետև «մենք (Ֆրանսիան) հեռու ենք (բունկերներում թաքնվելուց)»։

Նույն բանն էր, ի դեպ, հուլիսին ասում նաև Ֆրանսիայի ԳՇ արդեն թոշակի անցնող ղեկավար Տիերի Բյուրկարը։ Նա համաձայն էր այն կարծիքին, որ Ռուսաստանը տեսականորեն «մինչև 2030 թվականը» կարող է «իրական սպառնալիք դառնալ ՆԱՏՕ-ի արևելյան թևի համար», բայց միևնույն ժամանակ ընդգծում էր․ Ֆրանսիան պաշտպանված է նման վտանգից (եթե խոսքը ոչ թե միջուկային հարվածի մասին է)՝ և՛ աշխարհագրության հաշվով, և՛ այն փաստի, որ հանդիսանում է «լավ ռազմական հնարավորություններ ունեցող երկիր»։

Մամուլի տվյալներով՝ նշված բուկլետը պետք է տարածվի ֆրանսիացիների մեջ մինչև հոկտեմբերի 13-ը՝ Բնական աղետների ռիսկի նվազեցման միջազգային օրվա կապակցությամբ։

Փաստաթղթի նպատակը հետևյալն է․ «ավելի լավ պատրաստել Ֆրանսիան, նրա ձեռնարկություններն ու քաղաքացիներին ցնցումներին, սովորեցնել դիմակայել երկարատև փորձություններին՝ գործելով ճգնաժամերի պայմաններում հավաքական և հիմնավորված ձևով»։

«Բարձր պատրաստվածություն» եվրոպական շատ երկրներում

Ֆրանսիան, ի դեպ, հեռու է նրանից, որ առաջինն ու միակը լինի Եվրոպայում, որը պատրաստում է իր ենթակառուցվածքները և բնակչությանը լայնածավալ հակամարտության։ Նույնը վերաբերում է նաև բժշկության ոլորտին։ Լիտվան, Էստոնիան, Լատվիան և Լեհաստանը «ակտիվորեն ներդրումներ են անում բժշկական պատրաստության մեջ, անցկացնում են տարհանման վարժանքներ և կառուցում են ստորգետնյա հիվանդանոցային ենթակառուցվածքներ՝ պատրաստ լինելու վիրավորների զանգվածային հոսքին ռուսական հարձակման դեպքում», — նշում է Caducée.net-ը։

Բելգիական RTL TVI հեռուստաալիքի խմբագրության հարցին, որը առաջացավ հենց Ֆրանսիայի առողջապահության նախարարության հրահանգների հրապարակման կապակցությամբ, Բելգիայի Դաշնային առողջապահության ծառայությունը (SPF Santé) պատասխանեց, որ իրենք նույնպես ձեռքերը ծալած չեն նստում։

«Մեր երկրում աճում է իրազեկությունը ապագայում հնարավոր միջադեպերին պատրաստ լինելու կարևորության մասին (2016 թվականի ահաբեկչություններից, COVID-19-ից և ներկայիս միջազգային իրավիճակից հետո)։ Մենք հարմարեցնում ենք հիվանդանոցներում արտակարգ միջոցառումների պլանը՝ ԵՄ և ՆԱՏՕ-ի առաջարկությունների հիման վրա։ Բելգիայի մակարդակով SPF Santé-ն խնդրել է <…> մշակել ուղեցույց (այն հասանելի է առցանց)՝ բժշկական օգնության կազմակերպման վերաբերյալ քիմիական, կենսաբանական, ռադիոլոգիական, միջուկային և պայթուցիկ միջադեպերի դեպքում»։

«Մենք նույնպես պետք է պատրաստվենք վիրավորների զանգվածային հոսքի հնարավորությանը (զինվորական կամ քաղաքացիական հիվանդների տեղափոխում) և/կամ տեղահանված անձանց ընդունմանը, միևնույն ժամանակ պահպանելով մեր բնակչությանը բժշկական ծառայություններ տրամադրելու կարողությունը։ Հետևաբար չափազանց կարևոր է պահպանել և ամրապնդել քաղաքացիական և ռազմական կառույցների միջև համագործակցությունը…», — ընդգծեց Բելգիայի առողջապահության նախարարությունը։

Միևնույն ժամանակ…

Եվրոպական երկրների պաշտպանունակությունն ու ճգնաժամային կարողությունները ուժեղացնելու գործնական աշխատանքներին (առնվազն թղթի վրա) զուգահեռ շարունակվում են դիվանագիտական ջանքերը։

Եվ դա տեղի է ունենում, ըստ Ֆրանսիայի և Գերմանիայի ղեկավարների գնահատականի, ովքեր օգոստոսի 29-ին հավաքվել էին Տուլոնում՝ ավանդական ֆրանս-գերմանական կառավարության նիստում, առանց որևէ ցանկության Մոսկվայի կողմից։

Մակրոնը համատեղ մամուլի ասուլիսում Մերցի հետ ընդգծեց.

Օգոստոսի 18-ին Պուտինը «խոստացել էր նախագահ Թրամփի առջև» երկու շաբաթվա ընթացքում հանդիպում անցկացնել Զելենսկու հետ։ Եվ եթե առաջիկա երկուշաբթիի (սեպտեմբերի 1-ի) ավարտին որևէ հստակություն չլինի հանդիպման վերաբերյալ, «դա կնշանակի, որ նախագահ Պուտինը խաղ խաղաց նախագահ Թրամփի հետ», — ընդգծեց Ֆրանսիայի ղեկավարը։

«Ինձ դա, անկեղծ ասած, չի զարմացնում, որովհետև դա այդ ռուս նախագահին բնորոշ ռազմավարության մի մասն է՝ գործել այս կերպ», — ավելացրեց Մակրոնը։ Գերմանիայի կանցլերը աջակցեց այս գնահատականին՝ նշելով, որ Պուտինը «ակնհայտորեն ոչ մի ցանկություն չի դրսևորում <…> հանդիպելու Ուկրաինայի նախագահ [Վլադիմիր] Զելենսկու հետ, նա առաջ է քաշում նախնական պայմաններ, որոնք բացարձակապես անընդունելի են»։ Եվ որ հանդիպումը «ամբողջովին ակնհայտ է», այլևս չի կայանա «ժամկետում»։

Այս կապակցությամբ Ֆրանսիայի և Գերմանիայի ղեկավարները հայտարարեցին, որ կհետապնդեն Ռուսաստանի դեմ լրացուցիչ պատժամիջոցների սահմանումը։ «Այժմ ԱՄՆ-ը ակտիվորեն քննարկում է նոր մաքսային տուրքեր, և ես շատ կողմ կլինեմ, որ ամերիկյան կառավարությունը ընդունի այդ որոշումը», — ասաց Մերցը։

«Մենք երկուսով էլ կխոսենք նախագահ Թրամփի հետ» հանգստյան օրերին, և «եթե մենք ստիպված լինենք հաջորդ շաբաթ արձանագրել, որ կրկին, ամիսների չկատարած խոստումներից հետո, [ոչինչ] տեղի չի ունեցել, մենք շատ հստակ կպահանջենք Ռուսաստանի դեմ կիրառել առաջնային և երկրորդային պատժամիջոցներ», — խոստացավ Մակրոնը։ «Մենք շարունակելու ենք ճնշում գործադրել, որպեսզի լրացուցիչ պատժամիջոցներ ընդունվեն, մենք պատրաստ ենք դրան, բայց նաև այնպես, որ Միացյալ Նահանգներն էլ անի նույնը, որպեսզի ստիպի Ռուսաստանին վերադառնալ բանակցությունների սեղանին», — ասաց Ֆրանսիայի նախագահը։

Ֆրանս-գերմանական պաշտպանության և անվտանգության խորհրդի նույն երեկոյան անցած նիստի համատեղ հայտարարության մեջ ընդգծվեց, որ երկու երկրներն էլ պարտավորվում են «ուժեղացնել իրենց համագործակցությունը ԵՄ շրջանակում և գործընկերների հետ միասին <…> հետագա ընդլայնման և արդյունավետ ու հուսալի պատժամիջոցների մշակման համար»։

Հայտարարության մեջ նաև ասվում է. «Չնայած միջազգային դիվանագիտական ակտիվ ջանքերին՝ Ռուսաստանը չի դրսևորում մտադրություն դադարեցնելու *** Ուկրաինայի դեմ»։ Եվրոպացի դաշնակիցները պարտավորվեցին ավելացնել Կիևի աջակցությունը, մասնավորապես՝ հայտարարել ֆինանսավորման մեծացման մասին, որը կուղղվի ռազմական տեխնիկայի արտադրությանը, ինչպես նաև «լրացուցիչ ՀՕՊ միջոցների» մատակարարման մասին։

Ֆրանսիայի և Գերմանիայի ղեկավարները ևս մեկ անգամ հաստատեցին համաձայնությունը «Ուկրաինային հուսալի անվտանգության երաշխիքներ տրամադրելու անհրաժեշտության հետ (որոնք Ուկրաինային կտրամադրվեն ԱՄՆ-ի և Եվրոպայի գործընկերների կողմից), ներառյալ զինամթերքի, ուսուցման և հետախուզության մշտական մատակարարումն ու ֆինանսավորումը, ապագա ուկրաինական զինված ուժերի մոդելի ստեղծումը՝ առանց որևէ սահմանափակման թվաքանակի կամ հնարավորությունների հարցում…»։

«Ցանկացողների կոալիցիայի» պահպանումը մնում է ֆրանս-գերմանական տանդեմի առաջնահերթությունը», — նշեց Մերցը։ Իսկ Մակրոնը հավելեց, որ հաջորդ շաբաթ կանցկացվի կոալիցիայի երկրների ղեկավարների նոր գագաթնաժողով։

Միևնույն ժամանակ անվտանգության երաշխիքների մասին կրկին ոչ մի կոնկրետ բան չի ասվել։

Այն, որ առայժմ ոչ մի կոնկրետ պայմանավորվածություն չի ձեռք բերվել, նույն օրը Կիևում կայացած մամուլի ասուլիսում հաստատեց նաև Վլադիմիր Զելենսկին։ Նա ասաց, որ ցանկանում է հասնել հստակությանը «գործընկերներից՝ արդեն հաջորդ շաբաթ Եվրոպայում», և որ որոշումները պետք է կայացվեն հենց երկրների առաջնորդների մակարդակով։ «Արդեն առանց մեր զինվորականների, — ընդգծեց Ուկրաինայի նախագահը։ — Որովհետև արդեն եղել են (ոչ մեկ անգամ. — խմբ․) ԳՇ-ների խորհրդակցություններ, եղել են գլխավոր հրամանատարների խորհրդակցություններ, եղել են ազգային անվտանգության խորհրդականների խորհրդակցություններ…»։ «Որովհետև նման հարցերը, ինչպիսին է «boots on the ground»-ը (զորքեր տեղում), կարելի է քննարկել միայն առաջնորդների մակարդակով․ ով է պատրաստ և ինչի պատրաստ», — հայտարարեց Զելենսկին։

Պատրա՞ստ են արդյոք եվրոպական առաջնորդները վճռական քայլերի։ Նույն կանցլեր Մերցը երկու շաբաթ առաջ ասել էր, որ «այս պահին պատճառ չկա խոսելու (խաղաղապահ զորքերի մասին), մենք դեռ հեռու ենք դրանից», նախ պետք է հասնել կրակի դադարեցմանը։ Իսկ ավելի ուշ մամուլում հայտնվեցին արտահոսքեր այն մասին, որ կանցլերի ղեկավարած կոալիցիայի ներսում «լուրջ տատանումներ» կան «boots on the ground» ուղարկելու հարցում։

Մինչդեռ Էմանուել Մակրոնը դեռ հուլիսի սկզբին, Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Սթարմերի հետ հանդիպման ժամանակ ասել էր. «Այս պահին պարզ է, որ մենք ունենք միասնական համակարգող կառուցվածք, և մեր մոտ կա պլան <…>, պատրաստ գործարկվելու և արագացնելու մի քանի ժամվա ընթացքում՝ հրադադարի պայմանագրի ստորագրումից հետո»։

Օգոստոսի 29-ին Տուլոնում կայացած մամուլի ասուլիսում Ֆրիդրիխ Մերցը հայտարարեց, որ ցանկանում է ամենավաղ խաղաղություն, բայց «միջամտության պատրանքներ չունի»․ «Այս *** կարող է շարունակվել ևս շատ ամիսներ»։

Եվ ամեն դեպքում «մենք պետք է պատրաստ լինենք դրան՝ մեր եվրոպացի գործընկերների, ամերիկացիների և «ցանկացողների կոալիցիայի» հետ սերտ համակարգմամբ»։

Մակրոնը այդ ժամանակ օրինակ բերեց միայն մեկ դաշնակից երկիր, որը վախենում է Ռուսաստանից՝ Ֆինլանդիան։ Ավելի վաղ նա բազմիցս նշել էր նաև Լեհաստանը և Բալթյան երկրները։ Մարտին, La Tribune Dimanche թերթին տված հարցազրույցում Ֆրանսիայի նախագահը հայտարարել էր․ «Մեր սահմանների մոտ կա վերազինված և ագրեսիվ Ռուսաստան», և եթե նրան չկանգնեցնեն, ապա նա «անպայման կշարժվի դեպի Մոլդովա, իսկ հնարավոր է՝ նաև դեպի Ռումինիա»։ Օգոստոսի 27-ին, ցանկանալով աջակցել եվրոպամետ Մայա Սանդուին՝ Մոլդովայի նախագահին, խորհրդարանի կարևորագույն ընտրություններից առաջ, որտեղ նրա կուսակցությանը պետք է հակադրվեն պրոռուսական ուժերը, Մակրոնը Մերցի և Տուսկի հետ միասին ժամանել էր Կիշինև՝ երկրի անկախության օրվա տոնակատարությանը։

** Կամ էլ այն դեպքում, եթե կոալիցիայի որոշ երկրներ ինչ-որ պահի որոշեն ուղարկել իրենց զորքերը՝ անմիջականորեն մասնակցելու ռուս-ուկրաինական հակամարտությանը։ Այս հեռանկարը Մակրոնը, մամուլի տվյալներով, դիտարկել է առնվազն 2023 թ․ ամառվանից և առաջին անգամ հրապարակայնորեն «չի բացառել» 2024 թ․ փետրվարին։ Չի բացառել նաև մինչ այժմ՝ ընդգծելով, որ պետք է Կրեմլը պահել «ստրատեգիական անորոշության» վիճակում այն հարցում, թե ինչի պատրաստ կլինեն Ուկրաինայի դաշնակիցները։

Հրապարակումը ընդգծում է, որ քաղաքացիական և ռազմական կառույցների համագործակցության հարցը բժշկության ոլորտում այժմ «գտնվում է քննարկումների կենտրոնում» և վերջին շրջանում Զինված ուժերի առողջապահական ծառայությունը «պարբերաբար համագործակցում է քաղաքացիական հիվանդանոցների հետ»։